از آنجايي كه آب گرمكن هاي نفتي و گازسوز ضمن كار گاز انيدريد كربنيك توليد مي نمايند و در اثر شعله تنوره آن زود فرسوده مي شود،لذا آب گرمكن هاي برقي به علت عدم توليد گاز سمي و شعله از مزيت بالايي نسبت به آب گرمكن هاي نفتي و گازي بر خوردار است. در كشور هاي پيشرفته بيشتر از آب گرمكن هاي برقي سه فاز استفاده مي كنند و دليل آن هم قدرت مصرفي زياد آب گرمكن است. اما در كشور ما بيشتر توليد آب گركن هاي غير برقي رواج دارد.

ساختمان و اجزاء آب گرمكن برقي ديواري:

آب گرمكن هاي برقي در اندازه هاي مختلف از نظر ابعاد و توان مصرفي ساخته مي شوند اما از نظر اجزا، ساختماني شبيه هم هستند. اين آب گرمكن ها در دو نوع ديواري و زميني (زير دستشويي) ساخته مي شوند كه تفاوتي با هم ندارند.

اجزاء آب گرمكن برقي ديواري (مطابق شكل) :

1-بدنه خارجي    2- مخزن     3- هيتر (گرمكن)     4- عايق كننده گرما (ايزولاسيون )     5- صفحه فلانچ عايق گرما     6- تنظيم كننده حرارت   7- شير آب سرد      8- نشان دهنده حرارت      9- شير اطمينان       10- سيم رابط و دوشاخه      11- لامپ سيگنال (خبر )      12- مسير آب سرد و بر گشت آب با شير مياني       13- شير آب گرم

اجزاء آب گرمكن برقي زميني يا زير دستشويي:

1- لوله خروجي    2- شير آب گرم      3- ترموستات     4- لامپ نشان دهنده      5- صفحه فلانچ عايق حرارتي    6- بدنه خاجي      7- محافظ در مقابل اضافه حرارت       8- مخزن     9- نشان دهنده حرارت       10- عايق حرارت (ايزولاسيون)      11- شير ورودي      12- لوله آب سرد     13- شير ورودي آب سرد متصل به شبكه      14- سيم رابط و دوشاخه      15- هيتر ( گرمكن ).

جعبه ترمينال آب گرمكن برقي : اين جعبه در حقيقت درب فوقاني يا تحتاني مخزن آب گرمكن مي باشد. كه قسمت هاي مهم تعبيه شده در آن عبارتند از:

1- ورودي محافظ در مقابل اضافه حرارت  2- لامپ نشان دهنده    3- ورودي نشان دهنده حرارت     4- صفحه فلانچ عايق حرارت    5- ترموستات  در شكل زير جعبه ترمينال متصل به بدنه آب گرمكن و همچنين دو طرف يك جعبه ترمينال مجزاء را ملاحظه مي كنيد.

قسمت هايي كه در جعبه ترمينال مجزاء شده ، مي توان مشاهده كرد به شرح ذيل است:

1- كليد (دستگيره ) انتخاب حرارت   2- ترموستات    3- محل عبور لوله بلو (نشان دهنده حرارت )     4- تنظيم كننده حد اكثر دما با نگهدارنده    5- پيچ و بست براي قسمت هاي گرمايي ( المنت ها ) 6- لامپ نشان دهنده  7- گرمكن 8- صفحه كف   9- نگهدارنده لوله بلو (تنظيم حرارت )

ترموستات - وظيفه ترموستات كنترل اتوماتيك حرارت است . در سماور برقي از ترموستات بي متالي استفاده مي شود ولي در آبگرمكن ها از ترموستات هاي گازي .

ساختمان و طرز كار ترموستات گازي به شرح زير مي باشد:

قسمت هاي ترموستات گازي:  1 - بدنه     2- فانوسك ، لوله بلو و لوله مويي     3- اهرم      4- پلاتين هاي اتصال      5- پيچ تنظيم     6- ولوم

در شكل زير سه نمونه ترموستات گازي و همچنين دو نمونه قطع كننده حرارتي (بي متال ) ديده مي شود.

اصول كار ترموستات گازي اين گونه است كه درون فانوسك و لوله بلو مقداري گاز حساس از نوع اتر يا جيوه وجود دارد. با حركت ولوم در جهت عقربه هاي ساعت اهرم به پلاتين ها فشار وارد نموده و به يكديگر متصل شده واز آن جا كه المنت از قبل نول دارد، روشن مي شود (با رسيدن فاز از ترموستات ). المنت شروع به توليد حرارت نموده و لوله بلو نيز كه با فاصله ناچيزي از آن قرارگرفته متوجه حرارت ايجاد شده مي شود. با گرم شدن لوله بلو ،گاز درون آن منبسط شده و به حركت در مي آيد.اين گاز تحريك شده وارد ترموستات شده و آن را منبسط مي كند.

در صورتيكه حرارت توليد شده در المنت به آن حدي باشد كه بتواند گاز سيستم فانوسك لوله بلو را به مقداري تحريك نمايد كه فانوسك به اندازه لازم منبسط شود به پلاتين ها فشار آمده و اين فشار بر اهرم كه جهتي مخالف اين فشار را دارد غلبه نموده و ارتباط آن ها قطع مي شود.با قطع ارتباط پلاتين ها برق المنت قطع شده و دماي آب پس از مدتي كاهش مي يابد با كاهش دماي آب ، گاز منبسط شده نيز سرد شده و حجمش كاهش يافته و منجر به آن مي شود كه فانوسك نيز كوچك تر شود.يك فنر ارتباط پلاتين ها را مجددا" ايجاد مي كند و همين موارد عينا" تكرار خواهد شد. به وسيله ولوم كه به اهرم متصل است مي توان ميزان لازم انبساط فانوسك را تنظيم نمود.همانگونه كه مي دانيد انبساط فانوسك مستلزم ايجاد حرارت المنت است از اينرو تنظيم ولوم در واقع تنظيم دماي آب است. به كمك پيچ تنظيم مي توان مدت استرحت ترموستات را به هنگام قطع خودكار،كاهش يا افزايش داد.

براي تست اين فانوسك ها كافيست كنتاكت ها را به يكديگر متصل نموده و به توسط حرارت لوله بلو را گرم مي كنيم.پس از مدت اندكي مي بايست صداي قطع شدن كنتاكت ها به گوش رسد. اين آزمايش در مورد صحت مدار اتوماتيك ترموستات انجام مي شود.خود كليد ترموستات را مي توان به توسط اهم متر تست نمود. رابط هاي اهم متر را به كنتاكت هاي ترموستات متصل و كليد را قطع و وصل مي كنيم.با قطع كليد عقربه مقدار صفر را نشان مي دهد. رنج اهم متر مي بايست R*1  انتخاب مي شود.

در صورت بروز هرگونه سوراخ يا حفره اي در لوله بلو يا لوله مويي(كه رابطه بين بلو و فانوسك است) يا فانوسك،گاز اتر يا جيوه خارج شده و ترموستات عمل اتومات را انجام نمي دهد. از اينرو لازمست در فواصل زماني معين ترموستات كنترل شود.ترموستات معيوب مي بايست بلافاصله تعويض شود.

انواع مدار الكتريكي آب گرمكن برقي ديواري:

مدار الكتريكي آب گرمكن بر حسب دستگاه و وسايل اضافي كه روي آب گرمكن نصب مي شود طراحي مي گردد. در شكل A مدار يك دستگاه آب گرمكن را نشان مي دهد. كه اجزاء آن عبارتند از :

جعبه ترمينال                                       X

تنظيم كننده حرارت (ترموستات )           B1

لامپ گازي                                        H1

گرمكن 2000 وات                                E1

شكل B مدار الكتريكي ديگري از آب گرمكن را نشان مي دهد . اجزاء اين مدار مانند اجزا مدار الكتريكي شكل A مي باشد با اين تفاوت كه B2 تنظيم كننده حد اكثر حرارت است.

شكل C مدار الكتريكي ديگري از آب گرمكن برقي را نشان مي دهد كه تنها تفاوت اين مدار با دو مدار قبلي وجود يك بيزر است كه مصرف كننده را از كم و كيف درجه حرارت آب گرمكن با خبر مي سازد. قسمت هاي آن عبارتند از :

جعبه ترمينال                                                   X

دگمه تنظيم حرارت (ترموستات)                        B1

تنظيم كننده حد اكثر حرارت (ترموستات )            B2

هيتر يا گرمكن                                                 E

لامپ                                                           H1

بيزر ( آلارم )                                                 H2

طرز كار آب گرمكن برقي ديواري - المنت يا عنصر حرارتي آب گرمكن برقي از نوع المنت داخل آب است،لذا بايد اين المنت در داخل خاك چيني يا سراميك مخصوص قرار بگيرد و سپس روي آن ها كه خاصيت عايق بالايي دارد حفاظ فولادي لوله اي شكل قرار بگيرد.در اثر اعمال برق به هيتر يا عنصر حرارتي ، گرما ايجاد شده و گرماي توليد شده از طريق عايق به پوسته فولادي يا حفاظ المنت رسيده و از آنجا با آب تماس حاصل مي كند،و آب شروع به گرم شدن مي نمايد، در اثر افزايش دما ، درجه حرارت آب بالا رفته تا حدي كه ترموستات B1 با رنج 100 - 35  درجه سانتيگراد تنظيم شده است. ترموستات B1 در درجه حرارت معيني مدار را قطع مي كند. در بعضي از آب گرمكن هاي برقي ترموستات B2  تعبيه شده است كه به محض رسيدن درجه حرارت آب به مرز 90 درجه فرمان قطع به مدار مي دهد.

سرويس و نگهداري آب گرمكن برقي ديواري :

1- همواره بايستي بدنه فلزي آب گرمكن را به زمين مطمئن و كم مقاومت ارت نمود .

2- آب بندي دستگاه را مرتب بايد تست نمود.

3- ترموستات و بي متال دستگاه را بايد هر چند وقت يكبار امتحان نمود تا از صحت عملكرد آن حين كار مطمئن شويم.

4- دستگاه حتما" بايد مجهز به نشان دهنده درجه حرارت آب باشد.

5- مدت استفاده از دستگاه بايد محدود باشد يعني اگر دستگاه آب گرمكن براي مدت طولاني مورد استفاده قرار گيرد هر 20 دقيقه يكبار بايستي 10 دقيقه توقف داشته باشد تا عايق بندي دستگاه صدمه نبيند.

عيب يابي و تعمير آب گرمكن برقي ديواري:

چون عيوب مربوط به آب گرمكن برقي ديواري با آب گرمكن برقي مخزني مشابه است لطفا" براي عيب يابي و تعمير به آب گرمكن برقي از فهرست لوازم برقي مراجعه نماييد.